گازهای گلخانه ای و اثرات آن درگرم شدن زمین
گرم شدن زمین و آب شدن یخ‌های قطب شمال یکی از دغدغه‌های مهم دانشمندان و زمین‌شناسان است. این اتفاق به دلایل گوناگون برای جو زمین می‌افتد و آینده بشریت را نیز تحت الشعاع قرار می‌دهد. در نتیجه، باید برای جلوگیری از این اتفاق، دلایل و عوامل تاثیرگذار بر آن را پیدا کرده و از وقوع آن جلوگیری کرد. وجود گازهای گلخانه‌ای یکی از این عوامل هستند که در ادامه به معرفی و تاثیر آن بر جو زمین می پردازیم.
گاز گلخانه ای چیست؟
گاز گلخانه‌ای (Greenhouse gas)، به گازی گفته می‌شود که در جو سیاره زمین وجود دارد. این نوع گاز، در محدوده پرتوهای الکترومغناطیسی فروسرخ قرار دارد که موجب جذب و انتشار پرتوها می گردد. این گازها، تاثیر زیادی در گرم‌تر شدن زمین دارند و نبود آنها باعث سرد شدن جو زمین می‌شود.
دلیل گرم شدن زمین با گازهای گلخانه ای
به طور کلی، به هنگام رسیدن اشعه‌های خورشید به سطح زمین، مقداری از آنها جذب می‌شوند و سطح زمین را گرم می‌کنند. این گرم شدن نیز به دلیل اختلاف دمای زیاد و سردتر بودن سطح زمین نسبت به خورشید است. در نتیجه، سطح زمین امواج را با طول موج بلندتری نسبت به خورشید منتشر می‌کند. وجود گازهای گلخانه‌ای در جذب اشعه‌های خورشید و انتشار آنها با طول موج بیشتر، باعث گرم ترشدن زمین می‌شود.
این گازها شامل بخار آب، کربن دی اکسید، متان، دی نیتروژن مونوکسید و اوزون هستند که به طور طبیعی در جو زمین قرار دارند. جالب است بدانید که وجود این گازها برای گرم ماندن جو زمین تا حد متناسبی نیاز است و در صورت نبودن این گازها، میانگین دمای سطح زمین تا حدود 18 درجه سانتی‌گراد نیز می‌رسد.
انواع گاز گلخانه ای
مهم‌ترین و موثرترین گازهای گلخانه‌ای روی سطح زمین شامل موارد زیر می باشند:
- دی اکسید کربن
این گاز از سوخته شدن زغال سنگ، نفت، گاز طبیعی و انواع سوخت‌های فسیلی در جو زمین تولید می‌شود. دی اکسید کربن قوی‌‌ترین گاز گلخانه‌ای نیست اما بیشترین تاثیر را در تغییرات آب و هوایی جو زمین دارد؛ زیرا با توجه به فعالیت‌های انسانی بیشتر تولید می‌شود. برای کاهش تولید این نوع گاز باید مصرف سوخت‌های فسیلی تولیدکننده دی اکسید کربن به مقدار قابل توجهی کاهش یابد.
- متان
این نوع گاز در اثر تجزیه مواد گیاهی ایجاد می‌شود و منشا آن محل دفن زباله‌ها، باتلاق‌ها و شالیزارهای برنج است. یکی از مهم‌ترین تولیدکنندگان متان گاوها نیز هستند. انتشار و تولید این گاز نسبت به دی اکسید کربن کم‌تر است اما به عنوان عمده‌ترین گاز گلخانه‌ای به شمار می‌رود. این امر نیز به دلیل بیشتر بودن پتانسیل هر مولکول متان تا 25 برابر نسبت به یک مولکول دی اکسید کربن برای گرم کردن زمین است.
- اکسید نیتروژن
گاز نیتروژن از باکتری‌های موجود در خاک آزاد می‌شود. روش‌های مدرن کشاورزی، کشت زراعت، مدیریت پسماند دام، استفاده از کودهای ازت‌دار باعث انتشار این نوع گاز می‌شود. پتانسیل مولکول اکسید نیتروژن برای گرم کردن زمین 298 برابر بیشتر یک مولکول در اکسید کربن است.
علت ایجاد اثر گلخانه ای
گلخانه محوطه‌ای شیشه‌ای است که از آن برای رشد گیاهان استفاده می‌شود. در گلخانه، تابش خورشید باعث گرم شدن گیاهان و هوای داخل می‌شود. جالب است بدانید که گرما در گلخانه باقی می‌ماند و باعث رشد گیاهان می‌شود. همین اتفاق در جو زمین نیز برای گرمای اشعه خورشید نیز اتفاق می‌افتد.
به این صورت که در طول روز خورشید باعث گرم شدن جو زمین می‌شود اما در شب به هنگام خنک شدن زمین، گرما دوباره به جو تابیده شده و توسط گازهای گلخانه‌ای جذب می‌شود. همین امر، باعث گرم‌تر شدن زمین و ادامه زندگی همه موجودات روی آن می‌شود. امروزه سطح گازهای گلخانه ای از مقدار استاندارد بیشتر شده و دمای زمین به مقدار زیادی در حال افزایش است. اما سوال این‌جاست که چه چیزی باعث ایجاد اثر گلخانه ای می‌شود؟
در پاسخ به این سوال، باید گفت که عوامل انسانی متعدی در تولید گاز گلخانه ای تاثیر می‌گذارند. این عوامل شامل کارخانه‌ها، اتومبیل‌ها و جنگل زدایی‌ها می‌شوند و هر یک سهمی در گرم‌تر شدن زمین دارند. به طور کلی، با افزایش گازهای گلخانه‌ای اجازه بازگشت تابش از زمین کم شده و دمای سطح آن افزایش پیدا می‌کند.
همین امر باعث گرم شدن کره زمین و ایجاد اثر گلخانه‌ای می‌شود. جالب است بدانید که به مرور زمان غلظت گازهای گلخانه ای افزایش پیدا می کند. در ادامه بعضی از منابع انسانی در تولید انواع گازهای گلخانه‌ای برای شما توضیح داده می‌شود: دلیل افزایش غلظت دی اکسید کربن: یکی از مهم‌ترین عوامل سوزاندن سوخت‌های فسیلی و تخریب جنگل‌ها هستند که در افزایش این گاز تاثیر زیادی دارند. دلیل افزایش گاز متان: چارپایان، کشت‌های شالیزاری برنج، استفاده از زمین و تغییرات در نواحی تالاب‌ها، خسارات خط لوله‌ها و تهویه مناطق تحت پوشش دفن زباله باعث افزایش این گاز می‌شوند.
بعضی دیگر از سیستم‌های دفع زباله نیز وجود دارند که با وجود تهویه کامل و سبک‌های جدیدتر، باز هم باعث افزایش منابع اصلی تولید متان می‌شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با خطرات مرگبار گاز متان اینجا را کلیک کنید. امروزه با وجود افزایش جمعیت و پیشرفت تکنولوژی، گازهای گلخانه ای بیشتر می‌شوند و همه ما به عنوان ساکنان کره زمین باید از تولید زیاد این گازها و به خطر افتادن زندگی آینده موجودات زمین، جلوگیری کنیم.